تجربه کاربری (User Experience)

تجربه کاربری (User Experience) یا به اختصار UX یک مفهوم پیچیده و شامل محدوده وسیعی از مباحث است. برخی از این مباحث با هم دیگر همپوشانی (نقاط مشترک) دارند در حالی که برخی دیگر مکمل هم هستند. بنابراین برای طراحی محصول یا سرویس، درک اصول تجربه کاربری و طراحی تجربه کاربری لازم است.

تجربه کاربری چیست؟

تجربه کاربری یا UX یا به عبارتی یو اکس احساسی است که هنگام استفاده از یک محصول یا سرویس در مصرف کننده ایجاد می شود. این محصول اغلب اوقات یک وبسایت یا یک اپلیکیشن است.

هر گونه تعامل انسان تجربه کاربری خاص خود را دارد، ولی متخصصین تجربه کاربری بیشتر به رابطه بین کاربر (انسان) و کامپیوتر و محصولات مبتنی بر کامپیوتر مانند وبسایت ها، اپلیکیشن ها و سیستم ها علاقه مند هستند.

طراح تجربه کاربری کیست؟

طراح تجربه کاربری کسی است که احساسات کاربران در مورد استفاده از محصول را مورد تحقیق و بررسی قرار می دهد.

طراح UX تمام یافته ها و ایده های خود را در روند توسعه محصول به کار می گیرد تا بتواند بهترین تجربه مثبت را در کاربر به وجود آورد.

وظیفه طراح UX انجام تحقیقات، آنالیز یافته ها، آگاه کردن اعضای تیم توسعه از یافته ها و اهداف خود و نظارت بر توسعه پروژه ها برای اطمینان از پیاده سازی یافته ها است.

چرا تجربه کاربری مهم است؟

در گذشته طراحی یک محصول کار ساده ای بود. کسانی که یک محصول را ارائه می دادند تنها امیدوار بودند که کاربران آن بپسندند و در واقع موفقیت و شکست یک پروژه شانسی بود.

چنین رویکردی با مشکلات زیر روبرو است:

• اولا، هیچ رقابتی برای جلب توجه مردم به صورت آنلاین وجود ندارد.
• دوما، هیچ توجهی به مصرف کنندگان یک محصول نمی شود.

تمرکز بر روی UX روند طراحی را قادر بر تمرکز بر روی کاربر می کند. این امر شانس موفقیت یک پروژه را بسیار بالا خواهد برد.

 طراحی UX در چه مواردی بیشترین کاربرد را دارد؟

امروزه طراحی تجربه کاربری را در محیط های پروژه ای گوناگونی می توان یافت، که شامل موارد زیر است:

• پروژه های پیچیده: هر چه یک پروژه پیچیده تر باشد، نیاز بیشتری به طراحی تجربه کاربری خواهد داشد.
• استارتاپ ها: شاید تیم اختصاصی UX را در یک استارتاپ پیدا نکنید ولی تجربه کاربری یک بخش همیشگی و مهم استارتاپ ها است.
• پروژه های با بودجه مشخص: تجربه کاربری بیشتر به پروژه های کوچک تمایل دارد، ولی هر تیم توسعه پروژه با یک بودجه مشخص علاقه دارد بخشی از منابع مالی خود را به UX اختصاص دهد تا به کمک آن موجب بازگشت سرمایه شود.
• پروژه های طولانی مدت: هرچه پروژه طولانی تر باشد منابع بیشتری را مصرف می کند. بدین ترتیب، تجربه کاربری از اهمیت بسیاری برای بازگشت سرمایه پروژه های طولانی مدت برخوردار است.

بهترین شیوه برای UX چیست؟

بهترین روش برای تضمین موفقیت تجربه کاربری طراحی تجربه کاربر محور است. طراحی کاربر محور یک نوع طراحی است که نیاز های کاربر و رفتار هایی که کاربر انتظار دارد را برآورده می سازد.

به عنوان یک طراح UX بسیار مهم است بدانیم که طراحی کاربر محور نه تنها یک ابزار و روش خوب برای اطمینان از تجربه کاربری بهینه، بلکه در واقع به معنی دستیابی به یک یو ایکس خوب در یک پروژه است.

7 فاکتور تاثیر گذار تجربه کاربری

تجربه کاربری اغلب با کاربردی بودن (Usability) که به معنی استفاده آسان از یک محصول است، اشتباه گرفته می شود.

هرچند که کاربردی بودن از اولین ملزومات یو ایکس است ولی ایجاد یک UX موفق به مواردی بیشتر از کاربردی بودن نیاز دارد.

توجه به تمام جنبه های UX برای موفقیت یک محصول در بازار بسیار حیاتی است.

مفید بودن

اگر محصول شما مفید نیست، پس چرا می خواهید آن را وارد بازار کنید!؟ یک محصول بی هدف هیچ شانسی برای جلب توجه و رقابت با بازاری که پر از محصولات هدفمند و مفید است ندارد.

مفید بودن به دیدگاه بیننده وابسته است، برخی اوقات مزایای غیر عملی یک محصول می تواند به معنی مفید بودن باشد، مانند لذت بخش بودن و جذابیت های ظاهری.

کاربردی بودن

اگر کاربران بتوانند با استفاده از یک محصول به شیوه ای موثر و کارآمد به هدف نهایی خود دست یابند، پس آن محصول کاربردی است.

یک بازی کامپیوتر را تصور کنید که در آن گیمر باید با سه دسته بازی کند، قطعا این یک محصول کاربردی نیست، زیرا انسان تنها دو دست دارد و کار با هر سه دسته همزمان ممکن نیست.

محصولات غیر کاربردی شاید بتوانند موفق شوند ولی به احتمال زیاد این موفقیت موقتی خواهد بود و این محصول دوامی ندارد.

اولین نسخه MP3 Player را تصور کنید که امروزه بیشتر سهم خود از بازار را به iPod داده است، درست است که iPod جزو اولین MP3 Player ها نبوده است ولی قطعا در ایجاد یک تجربه کاربری خوب اولین است، دست کم یک MP3 Player واقعی.

به سادگی پیدا شدن

به این معنی که محصول باید به آسانی پیدا شود. به ویژه برای محصولات دیجیتالی و اطلاعاتی بسیار مهم است که محتوای درون آن ها به آسانی پیدا شود.

دلیل این موضوع بسیار ساده است، اگر شما درون یک وبسایت نتوانید محتوای مورد نظر خود را به آسانی پیدا کنید، آن را ترک خواهید کرد.

قابل اعتماد بودن

امروزه مردم اجازه نمی دهند که سرشان کلاه برود. در هر نوع کسب و کاری جایگزین های بسیاری وجود دارند که می توانند از شما پیشی بگیرند.

مردم دوست دارند محصول مورد نظر خود را از افراد قابل اعتماد بخرند. آنها می توانند در عرض چند ثانیه یا تنها با یک کلیک ساده شما را ترک کنند، مگر اینکه یک دلیل خوب برای ماندن به آنها نشان دهید.

اگر کاربران، تولید کنندگان یک محصول یا سرویس را دروغ گو و یا متخلف بدانند، ایجاد تجربه کاربری عالی برای محصولات آنها غیر ممکن است.

جذاب بودن

شرکت های اسکودا و پورشه، هر دو خودرو تولید می کنند، هر دو برند تا حدودی مفید، کاربردی،در دسترس، قابل اعتماد و ارزشمند هستند ولی پورشه بسیار جذاب تر از اسکودا است. البته منظور ما این نیست که اسکودا جذاب نیست، فروش ماشین های این شرکت هم بسیار بالا است. ولی اگر مردم قرار باشد یک ماشین را به صورت رایگان از این دو شرکت انتخاب کنند، پورشه را انتخاب می کنند.

جذابیت می تواند به وسیله برند سازی، تصویر سازی، ایجاد هویت و طراحی ظاهری و احساسی ایجاد شود.

هر چه یک محصول جذاب تر باشد از محبوبیت بیشتری نزد کاربران خود برخوردار است و تعریف و تمجید کاربران آن محصول را نزد دیگران هم جذاب می کند.

در دسترس همگان بودن

دسترسی می تواند نقش عمده ای در ایجاد تجربه کاربری به وجود آورد. دسترسی همگانی به معنای فراهم آوردن تجربه ای است که برای تمامی کاربران با هر نوع توانایی قابل دسترسی باشد. این مجموعه شامل آن دسته از افرادی است که ناتوانی های جسمی دارند، مانند شنیدن، دیدن، اختلال در یادگیری و….

برخی از شرکت ها در طراحی دسترسی محصول خود به این موضوع توجه نمی کنند و این می تواند بخشی از بودجه تجربه کاربری آنها را هدر دهد.

این که افراد ناتوان جسمی بخش کوچکی از جمعیت را تشکیل می دهند تصور غلطی است. بر اساس تحقیقاتی که در آمریکا صورت گرفته است، حدود 20 درصد جمعیت دارای ناتوانی جسمی هستند که این نسبت در کشورهای کمتر توسعه یافته می تواند بیشتر هم باشد.

پس اگر دسترسی همگانی را فراموش کنید، ممکن است یک پنجم از کاربران محصول شما نتوانند از آن استفاده کنند.

ارزشمند بودن

محصول شما باید ارزشمند باشد. این محصول باید هم برای شما که آن را تولید کرده اید و هم برای کسی که آن را خریداری و استفاده می کند ارزش خلق کند.

ارزشمند بودن یک محصول یکی از فاکتورهای کلیدی موثر بر تصمیم گیری خرید است. یک محصول هزار تومانی که یک مشکل صد هزار تومانی را حل می کند محصولی است که به احتمال زیاد موفق خواهد شد.

طراحی تجربه کاربری یعنی مدیریت روند توسعه محصول به منظور ایجاد یک حس عالی در استفاده کنندگان آن محصول.

بنابراین محصولاتی که در آنها تجربه کاربری به خوبی رعایت شده است شانس موفقیت بیشتری نسبت به محصولاتی دارند که بدون به کار بردن اصول طراحی تجربه کاربری توسعه یافته اند.

در این مقاله تلاش کردیم تا تجربه کاربری را به بهترین شیوه معرفی کنیم، ولی قطعا کامل نیست و شما باید با نوشتن دانسته ها یا سوالات خود در قسمت دیدگاه کاربران آن را کامل نمایید.